تحول در دنياي کتابخواني با پيدايش نشر ديجيتال

گروه فناوري:چند سالي است که نشر الکترونيکي جاي خود را در ميان خوانندگان کتاب، باز و اين امکان را براي مخاطبان فراهم کرده تا براي مطالعه کتاب مدنظر خود تنها با يک جست‌وجو در اينترنت، به سرعت به آن دسترسي يابند، اين تحول مهم را شايد بتوان يکي از مزيت‌هاي توسعه اقتصاد ديجيتال و کسب و کارهاي اينترنتي به عنوان ايجاد فرصت‌هاي جديد براي کسب‌وکارها، کاربران و دسترسي به خدمات محسوب کرد. اقتصاد ديجيتال در دهه‌هاي اخير به صورت ويژه مطرح شده و به موازات گسترش تکنولوژي در کشورها رواج يافته است.
 اين موضوع را مي‌توان انقلابي جهاني تعريف کرد که يه يک‌شبه رخ نداده بلکه سنگ بناي آن صدها سال قبل بنا نهاده شده و به صورت کلي مجموعه‌اي از فعاليت‌هاي اقتصادي مبتني بر فناوري‌هاي ديجيتال است که در آن فناوري‌هاي ديجيتال، اصلي‌ترين عامل ايجاد ارزش براي افراد، سازمان‌ها و جامعه محسوب مي‌شوند.
بر اين اساس، فناوري‌هاي ديجيتال نقش مهمي را در ايجاد، توسعه و اداره فعاليت‌هاي اقتصادي ايفا مي‌کنند و به عنوان محوري اصلي براي تبادل اطلاعات، تجارت الکترونيکي، ارتباطات و ايجاد ارزش به کار مي‌روند و البته در کنار نقش مهم و تأثيرگذارشان، مزيت‌هاي بسياري دارند که از جمله انسان را قادر مي‌کند به صورت کارآمد و موثر در دفاتر خانگي خود کار کند، فرصت‌هاي جديدي را براي کسب‌ و کارها و کاربران ايجاد کند، دسترسي به محصولات و خدمات را بهبود ببخشد و هزينه‌ها را کاهش دهد.  توجه به اين نکته ضروري است که با گسترش فناوري، حوزه جديد به نام کسب و کارهاي ديجيتال و نوين ايجاد شده که شکل و شمايل متفاوتي دارد و توسعه اينترنت، کسب و کارهاي جديدي را به وجود آورده است. در اين نوع از کسب و کار تمامي مراحل با سرعت و يکپارچگي کامل انجام و در عواملي چون برقراري ارتباط با مشتريان، شناختن بازار هدف براي فروش، آگاهي از فعاليت‌هاي رقيبان، جذب مشتري و... با سهولت بيشتري انجام مي‌شود.
ايران هم در اين زمينه غافل نمانده و کسب‌ و کارهاي نويني را در کنار روش سنتي در حوزه گوناگون ايجاد و از آنها به دليل تأثير بسيارش در افزايش سهم اقتصاد ديجيتال حمايت مي‌کند، به طوري که تسهيلات مناسبي را در اختيارشان قرار داده است که توسعه و ايجاد پلتفرم کتاب‌هاي الکترونيکي و به صورت کلي نشر ديجيتال بخشي از آن محسوب مي‌شود.
درواقع گذر از بخش سنتي کتاب به ديجيتال و توسعه نشر الکترونيکي هم يکي از تحولاتي است که به واسطه اقتصاد ديجيتال و توسعه پلتفرم‌هاي داخلي چند سالي است مورد توجه قرار گرفته و اين امکان را براي مخاطبان فراهم کرده است تا براي مطالعه کتاب مدنظرشان تنها با يک جست‌وجو در اينترنت آن را به سرعت در اختيار داشته باشند. مزيت‌هاي متعددي براي نشر الکترونيکي يا ديجيتال بيان مي‌شود اما شايد مهم‌ترين آن را بتوان دسترسي به فرصت‌هاي درآمد آنلاين دانست چون در سال‌هاي گذشته صنعت تبليغات ديجيتال از رسانه‌هاي سنتي پيشي گرفته‌ است. با اين حال شايد برخي دنياي نشر ديجيتال را محدود به بخش کتاب‌هاي ديجيتال بدانند درحالي که مجلات ديجيتال، خبرنامه و روزنامه‌هاي آنلاين و بروشورهاي ديجيتال تنها بخشي از نمونه‌هاي رايج انتشار ديجيتالي يا الکترونيکي باشد.  
گذري بر پيدايش نشر الکترونيکي
براي درک و اطلاع بيشتر از چگونگي ايجاد اين حوزه خوب است ابتدا بدانيد تولد نشر ديجيتال در دنيا به 4 ژوئيه 1971 همزمان با شروع پروژه گوتنبرگ باز مي‌گردد. مايکل هارت، نخستين کسي بود که يک کپي ديجيتالي از اعلاميه استقلال ايجاد کرد و اين سند به نخستين نشريه ديجيتاليِ جهان تبديل شد که مردم به اين اعلاميه دسترسي رايگان داشتند و آن را با يکديگر به اشتراک مي‌گذاشتند. 
 طبق آمار statista، تا آوريل 2022 بيش از پنج ميليارد کاربر اينترنت در سراسر جهان وجود داشت که 63.1 درصد از جمعيت جهان را تشکيل مي‌دهند؛ از اين مجموع، 4.7 ميليارد يا 59 درصد از جمعيت جهان، کاربران شبکه‌هاي اجتماعي بوده‌اند. بنابراين در چنين شرايطي، نشر جهان در سال‌هاي بيش از پيش به سمت ديجيتالي شدن حرکت کرده است.اگرچه روند الکترونيکي شدن نشر در ايران از سال‌هاي گذشته آغاز شده اما بررسي‌ها حاکي از آن است که پس از شيوع بيماري کرونا روند آن تسريع شد. آمار statista  درخصوص درآمد انتشارات ديجيتال در کشورهاي منتخب در سراسر جهان در سال 2021 نشان مي‌دهد که آمريکا با 9867 ميليارد دلار در رتبه اول، ژاپن با 2.521 ميليارد دلار در رتبه دوم، چين با 2.202 ميليارد دلار در رتبه سوم، انگلستان با 1.844 ميليارد دلار در رتبه چهارم و فرانسه با 1.028 ميليارد دلار در رتبه پنجم قرار دارد. همچنين پيش‌بيني شده بود که درآمد انتشار کتاب الکترونيکي در آمريکا از 6.07 ميليارد دلار در سال 2021 به 6.95 ميليارد دلار در سال 2025 افزايش پيدا کند. 
 اما با توجه به توسعه پلتفرم‌هاي فعال در حوزه کتاب، اين موضوع ناشران را وادار به بازنگري در ساختار کسب و کار خود کرده و رفته رفته آنها به دنبال ارزش افزوده‌اي که به اين واسطه براي مشتريان و جامعه در جهان ديجيتالي شده رفته‌اند و مدل‌هاي جديدي در کسب و کار نشر ديجيتال بوجود آمده است؛ برخي از سايت‌ها و صفحات عرضه‌کننده اين نوع کتاب‌ها متعلق به خود ناشران هستند که با هزينه‌اي کمتر از نسخه کاغذي، کتاب را عرضه مي‌کنند اما برخي ديگر از اين سايت‌ها نيز به طور رايگان و بعضا غيرمجاز شما را به خواندن کتاب‌ها - بي‌آن‌که پولي بپردازيد - دعوت مي‌کنند.
 به همين جهت مي‌توان گفت در اين عصر ادامه زندگي و هويت کسب و کارها، در زيست‌بوم ديجيتال امکان‌پذير است.
اين روزها نمايشگاه کتاب در حال برگزاري است و قطعا بخش زيادي از گردش مالي حوزه نشر در نمايشگاه بين‌المللي انجام مي‌شود. اما به اعتقاد کارشناسان نمايشگاه براي تغيير و تاثير فرهنگ کتابخواني در جامعه کافي نيست و اگرچه جامعه بزرگي داريم، اما اعداد و ارقام کمي از حوزه نشر و مطالعه دريافت مي‌کنيم و ظاهرا اين اتفاق به‌ويژه در سال‌هاي اخير و با افزايش قيمت کتاب مشهود است.
به گزارش امانت به نقل از ايسنا،بر اين اساس شايد بتوان گفت که حوزه نشر ديجيتال مي‌تواند جايگزين مناسبي براي کتاب کاغذي و کاهش هزينه‌هاي فرهنگي خانواده‌ها باشد. چرا که نسل جديد با تلفن همراه و تبلت ارتباط بهتري دارد در نتيجه بايد در حوزه نشر الکترونيک و کسب و کارهاي مرتبط با اين حوزه بيشتر کار شود. چون در اين مسير هزينه‌هاي چاپ و غيره حذف مي‌شود و کتاب با هزينه کمتري به دست مخاطب مي‌رسد.