عادت‌هاي غذايي خانواده‌، کليد پيشگيري از بيماري‌ها

دکتر سعيد صانعي، پزشک و متخصص طب سنتي مي‌گويد: »هيچ کس دلسوزتر از خود شما براي سلامتي‌تان نيست. اگر مي‌خواهيد از بيماري‌ها پيشگيري کنيد و فرزندان‌تان را سالم بزرگ کنيد، بايد خودتان انتخاب‌هاي غذايي سالم داشته باشيد. تا مادامي که والدين به مصرف فست فودها و مصرف غذاهاي زيان‌آور عادت دارند، نمي‌توانند از فرزندشان انتظار تغذيه سالم داشته باشند، بنابراين خانواده‌ها بايد خودشان الگوي تغذيه سالم باشند و کودکان‌شان را در تهيه غذاهاي خانگي مشارکت دهند.
مشارکت کودک در آماده‌سازي غذا و گفت‌وگو درباره خواص مواد غذايي سالم و مضرات غذاهاي ناسالم، علاقه او به خوردن غذاي سالم را افزايش مي‌دهد و رفتار غذايي منطقي را شکل مي‌دهد.« در ادامه متن مصاحبه با اين پزشک آمده است.
مهم‌ترين عادت‌هاي غذايي که در خانواده‌ها رواج ولي نياز به اصلاح دارد، چيست؟
يکي از موضوعات مهم در اصلاح تغذيه، چربي‌ها هستند. بسياري از شيريني‌ها حاوي کره مارگارين هستند که طعم خوشايندي دارد، اما مصرف آن مي‌تواند باعث گرفتگي عروق، به ويژه عروق کرونر قلب شود و حتي در کودکان نيز ديده مي‌شود. وضعيت قند و نمک نيز مشابه است. غذاهاي آماده و فست فودها و حتي سس‌ها، مقادير زيادي قند و نمک دارند. مصرف زياد نمک به افزايش فشار خون و قند پنهان در غذاها به افزايش وزن و ديابت منجر مي‌شود، همچنين آرد سفيد به کار رفته در نان‌هاي فست فودي بسيار مضر است.
بايد الگوي تغذيه سالم براي فرزندان‌مان باشيم، يعني مصرف ميوه و سبزيجات را افزايش دهيم. سبزيجات برگدار (مانند اسفناج و کاهو) و خوراکي‌هايي مثل هويج، باميه، کدو و بادمجان بسيار مفيد هستند. عادت دادن ذائقه کودکان به فست فودها باعث دور شدن آنها از خوراکي‌هاي سالم مي‌شود. تنظيم خواب و خوراک اهميت زيادي دارد.
دير خوابيدن و حذف صبحانه باعث سردرگمي متابوليسم بدن و افزايش خطر چاقي و ديابت مي‌شود. مصرف نوشيدني‌ها به جاي آب اشتباه رايج است. چاي و قهوه جايگزين آب نمي‌شوند. آب به شويندگي و دفع سموم بدن کمک مي‌کند و کمبود آن باعث يبوست، تجمع سموم و مشکلات متابوليکي مي‌شود.
اسيدهاي غذايي موجود در خوراکي‌هاي روزمره از دشمنان سلامتي هستند و مي‌توانند به پوسيدگي دندان، پيري پوست و بيماري‌هاي جدي‌تر منجر شوند. غذاهاي نيمه آماده مانند ناگت و ساير محصولات نيم پخته حاوي مواد نگهدارنده هستند که باعث افزايش مدت ماندگاري مي‌شوند، اما سرطان زا هستند و مصرف مداوم آنها به هيچ عنوان توصيه نمي‌شود.
پس والدين مهم‌ترين الگوي سفره سلامت در خانه هستند. آنها چگونه مي‌توانند نقش خود را براي فرزندان‌شان در سبک تغذيه سالم بازي کنند؟
بله درست است، اما تا مادامي که والدين به مصرف فست فود عادت دارند، نمي‌توانند از فرزندشان انتظار داشته باشند اين نوع غذاها را نخورد. والديني که کمتر در خانه آشپزي مي‌کنند و بيشتر به غذاهاي بيرون وابسته‌اند، عملاً ذائقه‌فرزندشان را نيز به همان سمت سوق مي‌دهند، بنابراين خانواده‌ها ابتدا بايد خودشان الگوي تغذيه سالم باشند سپس کودکان را در تهيه غذاهاي خانگي مشارکت دهند.
وقتي کودک در آماده‌سازي غذا نقش داشته باشد به خوردن آن علاقه‌مند مي‌شود و از نتيجه تلاش خودش لذت مي‌برد، همچنين والدين هنگام صرف غذا، درباره خواص علمي و تغذيه‌اي مواد تازه و سالم با کودک صحبت کنند تا او قانع شود.
کودکان درک بالايي دارند و اگر با زبان منطقي و محبت آميز با آنها گفت‌وگو شود، به راحتي حرف را مي‌پذيرند. علاوه بر اين، لازم است مضرات غذاهاي ناسالم و آماده نيز براي‌شان توضيح داده شود تا دليل پرهيز از آنها را بدانند.
وقتي درباره سبک غذايي سالم صحبت مي‌شود، خانواده‌ها دلايلي مثل گراني بعضي مواد غذايي يا کمبود وقت را مي‌آورند. چه توصيه‌هاي غذايي داريد تا با تغذيه سالم و کم‌هزينه سلامت اهل خانه حفظ شود؟
بسياري از مواد غذايي، هم سريع آماده مي‌شوند و هم هزينه کمتري دارند که مي‌توان آنها را جايگزين مواد غذايي گران کرد. مثلاً حبوباتي مانند عدس، ماش و نخود از نظر پروتئين و ويتامين بسيار غني هستند و مي‌توانند بخش مهمي از تغذيه خانواده را تشکيل دهند.
اين مواد غذايي را مي‌توان به شکل‌هاي مختلف پخت و در وعده‌هاي روزانه استفاده کرد، همچنين سبزيجاتي مانند هويج، اسفناج و باميه از جمله خوراکي‌هاي مفيد و مغذي هستند که مصرف منظم آنها به سلامت بدن کمک مي‌کند.
خانواده‌ها بهتر است تا حد امکان از غذاهاي تازه و خانگي استفاده و از مواد بسته بندي شده و آماده مصرف پرهيز کنند، زيرا علاوه بر قيمت بالا، ارزش غذايي پاييني دارند.
براي مثال، اگر قيمت گوشت بالا باشد، سوسيس و کالباس‌هايي که از گوشت تهيه مي‌شوند (در صورت استفاده از گوشت خالص) قيمت بسيار بيشتري خواهند داشت.
در حالي که مي‌توان به جاي آنها از مواد غذايي ارزان‌تر و سالم‌تر استفاده کرد. تخم‌مرغ يکي از بهترين جايگزين هاست. اين ماده غذايي سرشار از پروتئين است و مي‌توان با آن انواع غذاهاي ساده، سالم و کم‌هزينه تهيه کرد.
برخلاف تصور رايج، مصرف متعادل تخم مرغ نه تنها کلسترول بدن را افزايش نمي‌دهد، بلکه مي‌تواند به کاهش کلسترول بد، پاکسازي رگ‌هاي قلب و بهبود عملکرد کبد نيز کمک کند.
متأسفانه بيشتر افراد براي درمان بيماري بيشتر هزينه مي‌کنند تا پيشگيري. به نظر شما چه تغييري در اين فرهنگ بايد ايجاد شود تا به موضوع مهم پيشگيري توجه بيشتري شود؟
متأسفانه بيشتر خانواده‌ها به پيشگيري و حتي در بعضي موارد به رعايت بهداشت اهميت کمتري مي‌دهند، غافل از اينکه عدم‌رعايت هر دوي آنها عامل بسياري از بيماري‌هاست، اين در حالي است که بسياري از بيماري‌ها اگر در همان مراحل اوليه شناخته شوند، درمان‌شان بسيار ساده تر، سريع‌تر و کم‌هزينه‌تر خواهد بود، از اين رو پيشگيري و رعايت بهداشت اهميت زيادي دارد، به ويژه در زمينه بهداشت عمومي و بهداشت مواد غذايي. متأسفانه هرازگاهي خبر کشف کارگاه‌هاي زيرزميني توليد مواد غذايي ناسالم، فاسد و تقلبي منتشر مي‌شود.
براي دور ماندن از آسيب‌هاي ناشي از اين محصولات، بهتر است از مصرف غذاهاي آماده مانند سوسيس، کالباس و ساير غذاهاي نيمه آماده خودداري و تا حد امکان غذاها را با مواد اوليه سالم در خانه تهيه کنيم. اين کار هم به کاهش هزينه‌هاي خانواده کمک مي‌کند و هم از بروز بسياري از بيماري‌ها پيشگيري خواهد کرد.
به گزارش امانت به نقل از سلامت نيوز ،در کنار اين موضوع، لازم است نهادهاي نظارتي نيز با دقت و جديت بيشتري عمل کنند تا سلامت مواد غذايي تضمين شود، هرچند نمي‌توان به طور کامل بر عملکرد آنها تکيه کرد.
از سوي ديگر، چکاپ و کنترل دوره‌اي سلامت نيز نقش مهمي در پيشگيري دارد. اندازه‌گيري فشار خون و قند خون، به ويژه در سنين بالاتر، مي‌تواند از بروز مشکلات جدي جلوگيري کند. انجام آزمايش‌هاي سالانه يا دو سال يکبار براي افراد در معرض خطر، به خصوص کساني که بالاي 50 سال دارند، ضروري است.
بررسي مواردي مانند سلامت پروستات در آقايان، چربي خون، کلسترول، آنزيم‌هاي کبدي و قلبي، اوره و کراتينين به ما کمک مي‌کند در صورت وجود هرگونه زنگ خطر، بموقع متوجه شويم و با اقدام بموقع، از پيشرفت بيماري جلوگيري کنيم.
مي‌توان گفت بيش از 80 درصدبيماري‌ها، به نوعي با افزايش اسيد در بدن ارتباط دارند، بنابراين رعايت تغذيه سالم، مصرف غذاهاي طبيعي و دوري از خوراکي‌هاي آماده و مضر، مهم‌ترين گام در حفظ سلامت است.