تازيانه خشکسالي بر پيکر تالاب هاي آذربايجان غربي
گروه گزارش: کاهش بارندگي و کمبود منابع آبي، تالاب‌هاي آذربايجان‌غربي را در وضعيت بحراني قرار داده است به طوريکه از اوايل مهر ماه تالاب کاني برازان مهاباد موصوف به »بهشت پرندگان ايرانن بطور کامل خشک شده است.
بيتا اختياري
تالاب کاني برازان در ضلع جنوبي درياچه اروميه در فاصله 30 کيلومتري شمال شرق شهرستان مهاباد و در مختصات جغرافيايي 45 درجه و 46 دقيقه طول شرقي و 36 درجه و 59 دقيقه عرض شمالي واقع است.در شمال شرق روستاي قره داغ گسترده شده و تا تالاب گروس امتداد دارد. قره داغ، بفروان، قلعه حسن خورخوره داشخانه و گاپيس روستا‌هاي پيرامون تالاب هستند که امکان اقامت در اين روستاها براي پرنده نگران فراهم است. بخش جنوبي تالاب در دامنه کوه قره داغ (سياه کوه) واقع شده و کوه مذکور و تپه باباحيدر بر آن مشرف هستند.
تالاب بين المللي کاني برازان نخستين سايت پرنده نگري کشور و موصوف به »بهشت پرندگان« با مساحت هزار و 50 هکتار در 30 کيلومتري مهاباد واقع شده است.
اين تالاب زيستگاه بيش از 13 گونه پرنده در حال انقراض و کمياب از جمله، غاز خاکستري، اردک سرحنايي و اردک سبز، اردک مرمري، اردک سرسفيد، تونجه و پرندگان ناياب نظير کفچه‌نوک، خروس سينه سياه و پليکان بود که هم اکنون در فصل مهاجرت پرندگان خشک شده و گونه‌هاي بومي و مهاجر را ناچار به کوچ به تالاب‌ها و سدهاي اطراف کرده است.
اين تالاب که در کريدور مهاجرت پرندگان در شمالغرب کشور قرار دارد، از اواسط شهريورماه با کاهش شديد منابع آبي روبه‌رو شده و در مهرماه بطور کامل خشک شده است.
نابودي زيستگاه پرندگان مهاجر شمالغرب کشور
حسن وقاري کارشناس محيط زيست گفت: اگر حق‌آبه تالاب تأمين نشود، بخش مهمي از زيستگاه پرندگان مهاجر شمالغرب کشور از بين خواهد رفت
وي نسبت به خشک شدن کامل اين زيستگاه هشدار داد و تأکيد کرد: تأمين حق‌آبه زيست‌محيطي تالاب بايد در اولويت مديريت منابع آبي منطقه قرار گيرد.
کارشناس محيط زيست و منابع طبيعي افزود: خشکي تالاب کاني‌برازان تنها به معناي از دست رفتن يک منبع آبي نيست. اين تالاب بخشي از زنجيره اکولوژيک درياچه اروميه است و نابودي آن مي‌تواند تعادل زيستي منطقه را بر هم بزند.
وقاري افزود: کاني‌برازان زيستگاه صدها گونه پرنده مهاجر و بومي است. با ادامه روند فعلي، پرندگان به ناچار به تالاب‌هاي ديگر مانند حسنلو و سولدوز نقده پناه مي‌برند که ظرفيت محدودي دارند و همين امر باعث رقابت زيستي، کاهش زادآوري و افزايش تلفات ميان گونه‌ها خواهد شد.
احياي تالاب تنها با بارندگي ممکن نيست اين کارشناس با اشاره به کاهش ورودي آب از سد مهاباد گفت: در سال‌هاي گذشته بخشي از آب ذخيره‌شده سد براي احياي تالاب رهاسازي مي‌شد، اما امسال به دليل افت شديد مخازن و تمرکز بر تأمين آب شرب و کشاورزي، اين سهم حذف شده است.
وي تأکيد کرد: احياي تالاب تنها با بارندگي ممکن نيست بلکه بايد مديريت بهينه منابع آب، کاهش برداشت‌هاي غيرمجاز و لايروبي مسيرهاي تغذيه‌اي تالاب در دستور کار قرار گيرد.
خشکي کامل تالاب کاني برازان مهاباد
حجت جباري،مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي ، از خشکي کامل تالاب کاني برازان مهاباد در مهرماه امسال خبر داد و گفت: به‌دليل تداوم خشکسالي و کاهش منابع آبي، روند آبگيري اين تالاب و چند تالاب ديگر استان متوقف شده است.
جباري افزود: تا پايان مردادماه سال جاري، وضعيت تالاب‌هاي آذربايجان غربي مطلوب و آبگيري آنها انجام شده بود، اما با کاهش آب رودخانه‌ها و افت سطح ذخاير سدها که حتي در بخش کشاورزي و آب شرب نيز مشکلاتي ايجاد کرده است، ادامه آبگيري تالاب کاني برازان و برخي تالاب‌هاي ديگر ممکن نشد.
وي افزود: روند خشکي تالاب کاني برازان از اوايل شهريورماه آغاز و در مهرماه به‌طور کامل خشک شد. همچنين تعدادي از تالاب‌هاي ديگر از جمله تالاب قوپي باباعلي نيز خشک شده‌اند.
مديرکل حفاظت محيط زيست استان ادامه داد: کاهش آب در تالاب‌ها پديده‌اي طبيعي است که هر سال از اواسط تابستان به‌دليل افزايش تبخير نسبت به ورودي آب رخ مي‌دهد و در صورت عدم آبگيري مجدد، خشک شدن آنها اجتناب‌ناپذير است.
وجود 40تالاب در آذربايجان غربي
جباري با بيان اينکه در آذربايجان غربي در مجموع 40 تالاب وجود دارد، گفت: از اين تعداد تنها 13 تالاب دائمي و مابقي فصلي هستند که معمولاً در اواخر تابستان خشک مي‌شوند.
وي از اجراي طرح‌هاي احيايي در برخي تالاب‌ها خبر داد و افزود: تالاب‌هاي سولدوز و شورگول حسنلو نيز با کاهش آب مواجه بودند که با همکاري شرکت آب منطقه‌اي، از طريق زهکشي سد حسنلو تالاب سولدوز آبگيري شد و با نصب دو ايستگاه پمپاژ در کنار تالاب شورگول حسنلو، هم‌اکنون عمليات پمپاژ آب به اين تالاب انجام مي‌شود و وضعيت آن مطلوب است.
مهاجرت پرندگان تالاب کاني برازان به ديگر تالاب هاي استان
مديرکل محيط زيست استان درباره وضعيت زيستمندان تالاب کاني برازان گفت: با خشک شدن تالاب کاني برازان، پرندگان به ساير تالاب‌هاي استان مهاجرت کرده‌اند، اما ساير موجودات زنده از جمله جلبک‌ها و آبزيان تحت تأثير خشکي از بين رفته‌اند. البته بسياري از گونه‌هاي ساکن در تالاب‌هاي فصلي توان سازگاري با خشکسالي را دارند و به‌محض آبگيري مجدد، چرخه زندگي خود را آغاز مي‌کنند.
جباري خاطرنشان کرد: امسال 13 کيلومتر از کانال‌هاي آبرساني براي تسهيل در آبگيري تالاب‌ها لايروبي شده است تا با بهبود شرايط منابع آبي و جاري شدن آب در کانال‌ها، عمليات آبگيري تالاب‌ها آغاز شود.
به گزارش امانت به نقل از ايلنا،وي تأکيد کرد: بارش باران مي‌تواند در بهبود وضعيت تالاب‌ها مؤثر باشد، اما اصلي‌ترين منبع تغذيه آنها رودخانه‌هاي اطراف هستند. تالاب کاني برازان نيز از طريق رودخانه مهاباد و زهکشي‌هاي منطقه آبگيري مي‌شود و بارش‌هاي پاييزي مي‌تواند روند احياي آن را تسريع کند.
تاریخ: 1404/08/19 01:00 ب.ظ | دفعات بازدید: 1879